Tinh dầu thường được sử dụng trong việc chế tạo các loại thuốc bôi, kem xoa, giúp giảm sưng và xoa dịu cảm giác đau. Ngoài ra, chúng cũng được sử dụng trong việc làm tan các vết bầm tím do tụ máu và có tác dụng làm giảm đau. Tinh dầu còn được sử dụng làm thành phần chống cảm lạnh và cúm, đồng thời cũng có khả năng sát khuẩn và kích thích quá trình tiêu hóa.
Tinh dầu chanh thường được sử dụng để làm thơm các loại thuốc dạng viên, các loại thuốc ngậm hoặc thuốc bột để dễ dàng sử dụng. Ngoài ra, tinh dầu còn được sử dụng trong việc chế tạo các loại thuốc bôi, kem xoa, giúp làm tan các vết bầm tím do tụ máu và làm giảm cảm giác đau. Chúng cũng được sử dụng như một thành phần trong các loại thuốc chống cảm lạnh, kháng khuẩn và kích thích quá trình tiêu hóa.
Ngoài những tác dụng chữa bệnh, tinh dầu còn được sử dụng rộng rãi trong việc chế tạo mỹ phẩm, sản xuất dầu gội và làm gia vị trong lĩnh vực công nghệ thực phẩm. Tinh dầu là một loại chất lỏng dễ bay hơi, mang hương thơm đặc trưng, và có thể được chế biến từ các loại thảo mộc khác nhau tùy thuộc vào từng loại dược liệu cụ thể.
Tinh dầu thường được chiết xuất từ đâu?
Tinh dầu thường được chiết xuất từ các loại hoa như hoa hồng, hoa bưởi, hoa hồi, và đinh hương. Ngoài ra, chúng cũng có thể được thu từ vỏ quả như vỏ cam, vỏ quýt, vỏ chanh, và vỏ bưởi. Các loại tinh dầu khác còn có thể được trích xuất từ lá, bao gồm lá bạc hà, hương nhu, khuynh diệp, húng chanh, tía tô, kinh giới, đại bì, cúc tần, lá tràm, lá chổi, lá sả, long não, cam, chanh, và quýt. Ngoài ra, chúng cũng có thể được thu từ vỏ cây như cây quế, hoặc từ gỗ như trầm hương và long não. Một số loại tinh dầu khác có thể được lấy từ rễ hoặc củ như củ gừng, riềng, hành, tỏi, xuyên khung, bạch chỉ, bạch truật, và đương quy. Các loại quả như sa nhân, xuyên tiêu, màng tang, thảo quả, và phật thủ cũng chứa tinh dầu.
Để thu được tinh dầu, người ta thường sử dụng các phương pháp cô lập, cô lập khô hoặc cô lập tươi, vì tinh dầu không tan trong nước. Do đó, cần sử dụng máy móc chưng cất với nhiệt độ và áp suất khác nhau để chiết xuất tinh dầu một cách tinh khiết.
Tác dụng chữa bệnh của một số loại tinh dầu
Tinh dầu sả có khả năng sát khuẩn trong môi trường bệnh viện, làm sạch không gian ô nhiễm, và được sử dụng để tạo ra các loại thuốc kích thích tiêu hóa hấp dẫn với hương vị tuyệt vời. Ngoài những tác dụng này, tinh dầu sả cũng được áp dụng để đuổi muỗi, tạo ra nước hoa, sản xuất xà phòng thơm, và trong việc chế tạo dầu gội đầu.
Tinh dầu quế có khả năng kích thích tuần hoàn máu, tăng cường hô hấp, thúc đẩy quá trình tiết dịch, tăng cường co bóp tử cung và kích thích nhu động ruột. Ngoài ra, tinh dầu quế còn được sử dụng trong việc xoa bóp các vùng đau, giảm sưng và vết bầm tím do chấn thương, cũng như được dùng để giảm triệu chứng cảm mạo và giúp thông mũi khi bị cảm lạnh.
Tinh dầu chanh là một chất lỏng có màu vàng nhạt, phát ra hương thơm đặc trưng của chanh. Ngoài việc làm thơm các loại thuốc viên, thuốc ngậm, và thuốc bột để uống dễ dàng (như viên C chanh), tinh dầu chanh cũng được sử dụng trong việc sản xuất dầu gội đầu
Tinh dầu bạc hà được sử dụng trong việc làm thuốc sát khuẩn và xoa bóp các vùng sưng đau như các khớp, đau đầu do cảm nắng, và giúp giảm triệu chứng đầy bụng khó tiêu. Tinh dầu này bay hơi nhanh, tạo cảm giác mát mẻ và tê tại chỗ. Việc sử dụng kẹo bạc hà có thể giúp trong điều trị ho, cũng như giảm triệu chứng đau dây thần kinh ngoại biên. Tuy nhiên, cần lưu ý không sử dụng tinh dầu bạc hà để nhỏ mũi và bôi họng, vì điều này có thể gây ức chế hô hấp, thậm chí dừng tim đột ngột.
Tinh dầu hương nhu có thể được chiết xuất từ cây hương nhu trắng và hương nhu tía, với tỷ lệ tinh dầu hương nhu trắng cao gấp đôi so với hương nhu tía. Việt Nam là một trong những nơi trồng nhiều cây hương nhu để sản xuất tinh dầu, đây cũng là nguồn xuất khẩu quan trọng. Tinh dầu hương nhu có thể được chế biến thành chất ơgenola, một thành phần quan trọng trong ngành nha khoa và cũng được sử dụng trong tổng hợp chất vanilin.
Tinh dầu long não có thể được chia thành hai loại, bao gồm tinh dầu long não trắng (được sử dụng để chế xineola) và tinh dầu long não đỏ (chứa safrona). Tinh dầu long não có thể được sử dụng bên ngoài để xoa bóp, thay thế long não đặc trong việc chữa trị cảm lạnh, giảm viêm, và làm giảm sưng. Ngoài ra, tinh dầu này còn có thể được sử dụng trong việc chế tạo thuốc trừ sâu và dung môi hoà tan sơn nhựa.
Tinh dầu đinh hương có tác dụng diệt sâu bọ và sát khuẩn, và thường được sử dụng trong ngành nha khoa để làm thuốc tê và diệt tủy răng. Do Việt Nam chưa trồng được đinh hương, nên cần phải nhập khẩu từ các nước khác.
( Trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo )